De belastingvermindering voor startende ondernemingen is reeds van toepassing sedert 1 juli 2015. In de praktijk merken we dat deze maatregel nog te vaak over het hoofd wordt gezien indien een vennootschap wordt opgericht met meerdere aandeelhouders of wanneer kort na de oprichting vers extern kapitaal wordt gezocht. Nochtans kan de aandeelhouder die in aanmerking komt voor het gunstregime een niet te versmaden fiscaal en financieel voordeel genieten. In dit artikel herhalen we eerst de belangrijkste principes, lichten we vervolgens een paar items toe waarover in de praktijk vaak misverstanden bestaan en eindigen we met een voorbeeld.
Algemene voorwaarden opdat het gestorte kapitaal in aanmerking komt voor de belastingvermindering
Deze fiscale gunstmaatregel is van toepassing bij de oprichting of een verhoging van de inbreng/het kapitaal binnen de vier jaar na de oprichting van een kmo in België of in een andere lidstaat van de Europese Economische Ruimte met een vaste inrichting in België. De belastingvermindering in de personenbelasting bedraagt 30% indien de vennootschap wordt beschouwd als een kleine vennootschap.
“Klein” wil zeggen dat – op geconsolideerde basis – niet meer dan één van de volgende criteria mogen worden overschreden:
- jaargemiddelde van het personeelsbestand: 50;
- jaaromzet exclusief btw: € 9.000.000,00
- balanstotaal: € 4.500.000,00.
Dit percentage stijgt naar 45% indien de start-up wordt beschouwd als een microvennootschap. Hiervoor is het van belang dat de vennootschap – op geconsolideerde basis – voldoet aan minstens twee van onderstaande criteria:
- jaargemiddelde van het personeelsbestand is minder of gelijk aan 10;
- jaaromzet exclusief btw bedraagt maximaal € 700.000,00;
- balanstotaal bedraagt maximaal € 350.000,00.
De inschrijving op de aandelen kan rechtstreeks gebeuren, met of zonder tussenkomst van een crowdfundingplatform (erkend door de FSMA), of onrechtstreeks, via de intekening op rechten van deelneming van een startersfonds, private startersprivak, … In dit artikel beperken we ons tot de rechtstreekse inschrijving zonder tussenkomst van een crowdfundingplatform.
Verder zijn de volgende punten van belang om te onthouden:
- het recht op belastingvermindering ontstaat op het ogenblik dat de aandelen volledig betaald (in geld) en volstort zijn;
- de inbreng of het kapitaal dat kwalificeert onder het Tax Shelter-mechanisme mag bovendien maximaal € 500.000,00 bedragen;
- de fiscale wet zegt niets over de bestemming van het opgehaalde geld, noch voor welke doeleinden dat moet worden aangewend (uitgezonderd voor het toekennen van leningen, de uitkering van dividenden en de aankoop van aandelen);
- de aandelen moeten gedurende vier jaar (of 48 maanden) in het bezit blijven van de belastingplichtige, zoniet dient de verkregen belastingvermindering op basis van de pro rata van het aantal resterende volle maanden te worden teruggenomen;
- de nodige fiscale attesten dienen (jaarlijks) te worden opgesteld.
Voorwaarden waaraan de in aanmerking komende vennootschap moet voldoen
Niet zomaar elke vennootschap komt in aanmerking voor de gunstmaatregel. De volgende vennootschappen worden alvast uitgesloten:
- deze die zijn opgericht in het kader van een fusie of een splitsing;
- beleggings-, thesaurie- of financieringsvennootschappen (zogenaamde financiële vennootschappen);
- vennootschappen met als statutair hoofddoel, of als voornaamste activiteit, de oprichting, verwerving, beheer, verhuur, verkoop, … van vastgoed voor eigen rekening en bij uitbreiding, iedere vennootschap die een zakelijk recht (volle eigendom, vruchtgebruik, …) heeft op een onroerend goed dat wordt gebruikt door haar bestuurder of zaakvoerder, diens echtgeno(o)t(e) of wettelijk samenwonende partner en/of diens kinderen;
- vennootschappen die hun inkomsten voornamelijk halen uit bestuurs- en/of managementvergoedingen of zijn opgericht met het oog op het afsluiten van een management- of bestuurdersovereenkomst;
- beursgenoteerde vennootschappen;
- vennootschappen die vóór de nieuwe uitgifte van aandelen (in geval van verhoging inbreng of kapitaal) reeds een kapitaalvermindering/vermindering van de inbreng hebben doorgevoerd of een dividend hebben toegekend (behoudens ter aanzuivering van een geleden verlies);
- ondernemingen die reeds in moeilijkheden zitten op het moment van kapitaalverhoging/verhoging inbreng (vennootschappen verwikkelt in een collectieve insolventieprocedure of er potentieel voor in aanmerking komen);
- vennootschappen die de ontvangen sommen gebruiken voor de uitkering van dividenden, de aankoop van aandelen of het verstrekken van leningen;
- …
Voor financiële- , vastgoed- en managementvennootschappen geldt de uitsluiting voor een periode van vier jaar, te rekenen vanaf datum van volstorting van de aandelen. Dus van zodra die vier jaar achter de rug zijn, mag de vennootschap wel vastgoed verhuren, leningen verstrekken, een onroerend goed aan haar bestuurder ter beschikking stellen, …
Bedrag en aard van de belastingvermindering
De belastingvermindering van 30% of 45% wordt toegekend op een maximale investering van € 100.000,00 per jaar per belastingplichtige of tot een maximum van 30% van de uitgegeven aandelen. In realiteit is er bij de belastingberekening ook een gunstig effect op de aanvullende gemeentebelasting waardoor de vermindering in de praktijk meestal +/- 32% of +/- 48% bedraagt. Op basis van onderstaande tabel tonen we aan welk financieel rendement deze belastingvermindering – zij het bij benadering – vertegenwoordigt op jaarbasis indien de aandelen minstens 48 maanden worden bijgehouden en de vennootschap gedurende die periode noch winst, noch verlies zou realiseren.
Stel dat het na de oprichting of kapitaalverhoging bij wilde plannen blijft en de activiteiten niet opgestart geraken, dan alleen al levert het fiscale voordeel u een netto jaarlijks rendement op van meer dan 10%. De aandachtige lezer zou kunnen besluiten om met een paar vrienden een vennootschap op te richten, daarmee totaal geen activiteit op te starten en deze na 48 maanden terug te ontbinden. Op die manier kan een zeer interessant nettorendement op jaarbasis worden gerealiseerd zonder enig risico. Op basis van de fiscale wetgeving is dit theoretisch mogelijk. Maar in de praktijk zouden we hier toch mee opletten om de volgende redenen:
- de fiscus zou van mening kunnen zijn dat er sprake is van fiscaal misbruik en dus de belastingvermindering weigeren in uw aangifte personenbelasting;
- een vennootschap kost ook geld (sociale bijdragen, erelonen accountant, provinciebelasting, …) waardoor het rendement al een stuk zal dalen.
Maar het moge duidelijk wezen dat het fiscale voordeel meer vertegenwoordigt dan de spreekwoordelijke kers op de taart.
Weet dat de belastingvermindering geen impact heeft op de latere (in principe) belastingvrije meerwaarde bij de verkoop van uw aandelen of de ontbinding van de vennootschap (na de vierjarige periode).
We benadrukken dat het om een “belastingvermindering” i.p.v. een “belastingkrediet” gaat. Het verschil tussen beide zit hem in het feit dat je belastingen terugkrijgt bij een belastingkrediet, zelfs al ben je er initieel geen verschuldigd. Bij een belastingvermindering geldt er een beperking van recupereerbaarheid tot het bedrag van de verschuldigde belastingen. In de praktijk is het dus van belang – indien u uw belastingvoordeel wenst te optimaliseren – dat er voldoende verschuldigde belastingen zijn om de vermindering op aan te rekenen. Dat hangt dus af van uw persoonlijke situatie af en moet u vooraf dus best goed simuleren. De belastingvermindering is ook niet overdraagbaar.
Wie kan wel en niet mee genieten?
Kan u als bedrijfsleider zelf ook genieten van dergelijke belastingvermindering? Ja en neen …
Indien u bedrijfsleider bent op het moment van volstorting van de aandelen, dan wordt u sowieso uitgesloten van de gunstmaatregel.
Het feit dat u als aandeelhouder nadien eveneens bestuurder wordt in de betrokken vennootschap verhindert niet dat u de genoten belastingvermindering mag behouden, zij het op voorwaarde dat u gedurende de eerste vier jaar na de kapitaalinbreng geen bezoldiging ontvangt uit de vennootschap.
Tracht u dit te omzeilen door een vennootschap te benoemen met als vaste vertegenwoordiger uzelf, dan bent u er ook aan voor de moeite. Idem dito indien de vennootschap een managementvergoeding betaalt aan een vennootschap waarin u (mede-)aandeelhouder bent.
Wat in de praktijk vaak over het hoofd wordt gezien in de praktijk is dat uw echtgeno(o)t(e) of wettelijk samenwonende partner die mee investeert in de kmo, WEL in aanmerking komt voor de belastingvermindering indien u (bezoldigd) bedrijfsleider bent in de vennootschap. De belastingvermindering wordt immers persoonlijk en integraal toegekend aan de persoon die de uitgave doet en wiens naam verbonden is aan de aandelen (en dus ingeschreven staat in het aandelenregister). Het huwelijksstelsel waaronder u gehuwd bent, is bovendien niet van belang.
Vastgoedvennootschappen
Zoals hierboven blijkt, worden zogenaamde vastgoedvennootschappen uitgesloten. Maar wat wordt nu precies bedoeld met een vastgoedvennootschap in het kader van deze regeling? Dit is in het bijzonder een vennootschap met als statutair hoofddoel of als voornaamste activiteit de oprichting, de verwerving, het beheer, de verbouwing, de verkoop of de verhuur van vastgoed voor eigen rekening of het bezit van deelnemingen in vennootschappen met een soortgelijk doel. “Voor eigen rekening” impliceert dat de onroerende goederen zijn geïnvesteerd in het patrimonium van de vennootschap of m.a.w. in de balans zijn opgenomen onder de materiële vaste activa. Patrimoniumvennootschappen worden dus volledig uitgesloten. Daarentegen zijn wel toegelaten:
- een vennootschap actief in de bouwsector die vastgoed renoveert of bouwt voor andere eigenaars;
- aannemers die gebouwen oprichten om deze vervolgens te verkopen;
- immomakelaars;
- …
En wat dan met een bouwpromotor die bijvoorbeeld magazijnen of kmo-units bouwt en verkoopt maar “blijft zitten” met een magazijn of kmo-unit die hij beslist om te verhuren? Indien de verhuur hoogstens als een nevenactiviteit kan worden beschouwd, dan gaat ons inziens de gunstmaatregel niet verloren. Besteed bij dergelijke vennootschappen dus de nodige aandacht aan de omschrijving van het voorwerp in de statuten en de keuze van hoofd- en eventuele nevenactiviteiten die worden opgenomen in de Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO).
Uit het leven gegrepen
Ward wenst wijnhandel De Wijndruif NV op te richten. Voor de uitbouw van zijn zaak zou hij graag externe investeerders aantrekken zodat met een kapitaal van € 100.000,00 een vliegende start kan worden genomen. Hij kan – naast zijn echtgenote Gwendolina – zijn beste vrienden Joeri en Gunter overtuigen om met het nodige geld over de brug te komen. De kapitaalinbreng is als volgt verdeeld:
Ward: € 10.000,00
Gwendolina: € 40.000,00
Joeri: € 25.000,00
Gunter: € 25.000,00
Ward wordt in de oprichtingsakte benoemd als bezoldigd bestuurder. De omzet van het 1ste boekjaar wordt geraamd op € 100.000,00 en zal naar verwachting ieder jaar met 10% stijgen. Er zal op korte en middellange termijn geen personeel worden aangeworven.
Onze vier investeerders genieten in dit geval de volgende belastingvermindering voor inkomstenjaar 2024 in de veronderstelling dat ze in een gemeente wonen met een aanvullende gemeentebelasting van 7%:
Ward: € 0,00 aangezien hij bezoldigd bedrijfsleider is vanaf datum van oprichting
Joeri: € 25.000,00 x 45% x 1,07 = € 12.037,50
Gunter: € 25.000,00 x 45% x 1,07 = € 12.037,50
Gwendolina: € 40.000,00 in beginsel, echter beperkt tot € 30.000,00 x 45% x 1,07 = € 14.445,00
De twee vrienden en de echtgenote van Ward lopen uiteraard het risico om hun inleg integraal te verliezen indien de vennootschap kopje onder zou gaan. Maar in dat doemscenario verliezen Gunter en Joeri uiteindelijk “slechts” 51,85% van hun inleg aangezien ze een deel van hun investering onmiddellijk hebben terugverdiend via de belastingvermindering in de personenbelasting ervan uitgaande dat het belastingvoordeel volledig kon verrekend worden in hun aangifte. Wordt het project toch een succes dan kunnen ze op (middel)lange termijn dividenden ontvangen aan het verlaagd tarief van 15% roerende voorheffing of kunnen ze een belastingvrije meerwaarde realiseren bij verkoop van de aandelen.
Wellicht bent u ook overtuigd dat deze maatregel meer dan de moeite loont om te bekijken indien u een nieuwe activiteit wenst op te starten via een vennootschap. Weet dat er trouwens ook een soortgelijke gunstmaatregel bestaat wanneer u inschrijft op een kapitaalverhoging van een groeibedrijf. Daar zijn wat extra specifieke voorwaarden aan verbonden, maar weet dat de belastingvermindering ook hier een mooie 25% bedraagt. Heeft u wilde ondernemingsplannen, aarzel dan niet te lang want de volgende regering zou deze gunstmaatregel wel eens snel naar de geschiedenisboeken kunnen verwijzen …