Met de goedkeuring van een nieuw onderdeel van het Burgerlijk Wetboek (Boek 6 nieuw BW) verdwijnt het fundamentele principe van de “quasi-immuniteit van de uitvoeringsagent”. Dit principe impliceert dat u als bestuurder of werknemer van een vennootschap niet persoonlijk aansprakelijk gesteld kan worden voor fouten in de uitvoering van contracten van de vennootschap met een tegenpartij.
De wetgever heeft deze wijziging doorgevoerd om malafide onderaannemers harder te kunnen aanpakken, wat op zich wel lovenswaardig is, maar heeft o.i. ondertussen wel het kind met het badwater weggegooid.
Zodra de wet van kracht wordt (naar verwachting op 1 januari 2025) zal u (als bestuurder) of uw werknemers aansprakelijk gesteld kunnen worden door benadeelde klanten en opdrachtgevers van uw vennootschap voor tekortkomingen in de uitvoering van contracten.
Laten we dit verduidelijken met een voorbeeldje:
Een bouwheer geeft de opdracht aan een hoofdaannemer om een huis te bouwen. De hoofdaannemer schakelt op zijn beurt een onderaannemer in voor specifieke taken. Als de onderaannemer tijdens de uitvoering een fout maakt die schade veroorzaakt aan het project van de bouwheer, rijst de vraag van aansprakelijkheid.
Traditioneel zou de bouwheer de hoofdaannemer aanspreken vanwege het directe contractuele verband. Vervolgens zou de hoofdaannemer de onderaannemer kunnen aanspreken op basis van contractuele aansprakelijkheid.
Met het nieuwe aansprakelijkheidsrecht zal de bouwheer nu rechtstreeks de onderaannemer kunnen aanspreken, zonder via de hoofdaannemer te gaan!
Gelukkig hebben de wetgevers met Boek 5 BW nog een opening gelaten door te waarborgen dat een bepaalde clausule (een zgn. bevrijdingsbeding), opgenomen in het hoofdcontract (in ons voorbeeld het contract tussen de bouwheer en de hoofdaannemer) kan worden ingeroepen door de uitvoeringsagent (in ons voorbeeld de onderaannemer).
Zonder dergelijke contractuele bescherming zullen de bestuurders en werknemers hier de dupe van zijn. Terwijl voorheen er een strafbaar feit vereist was om een bestuurder persoonlijk aansprakelijk te kunnen stellen voor een tekortkoming van de vennootschap, is voortaan een eenvoudige fout voldoende. Dit betekent dat u dus een veel groter risico loopt op eventuele aansprakelijkheid!
Neem bijvoorbeeld het geval waarin een bestuurder besluit om een bepaalde contractuele verplichting, zoals een betaling, niet na te komen. Hoewel dit niet strafbaar is, kan het wel leiden tot aansprakelijkheid.
Voor werknemers biedt een ander wetsartikel (artikel 18 van de Wet Arbeidsovereenkomsten) wel nog steeds enige vorm van bescherming, maar deze is minder robuust dan die welke op heden wordt genoten als uitvoeringsagent. Deze wijziging plaatst werknemers rechtstreeks in het vizier van de contractspartners van hun werkgever, die dit wellicht als onderhandelingsfiche zullen inzetten bij geschillen.
De wetgever heeft het komende jaar aldus werkzekerheid voorzien voor advocaten en juristen… Alle overeenkomsten van vennootschappen met contractspartijen zullen onder de loep genomen moeten worden om desgevallend een bijkomende clausule (het bevrijdingsbeding dus) in te lassen. Deze clausules kunnen helpen om de persoonlijke aansprakelijkheid te beperken en bieden een extra laag bescherming in het geval van geschillen of juridische procedures. Kortom, actie zal vereist zijn in het komende jaar!