Het nieuw vennootschapsrecht is sedert 1 mei 2019 in voege. De bestaande vennootschappen mogen nog even stilzitten en moeten slechts met ingang vanaf 1 januari 2024 hun statuten verplicht laten aanpassen aan het nieuwe vennootschapsrecht tenzij er tussen 1 januari 2020 en 1 januari 2024 een statutenwijziging noodzakelijk is: dan moet u uw statuten onmiddellijk conformeren aan het nieuwe vennootschapsrecht.
Dwingende bepalingen in het nieuwe vennootschapsrecht zijn sowieso vanaf 1 januari 2020 van toepassing op alle vennootschappen (ongeacht of de statuten al werden aangepast). Eén van deze dwingende bepalingen voorziet dat voor de besloten vennootschap per 1/01/2020 het volgestort kapitaal en de wettelijke reserves van rechtswege en zonder enige formaliteit omgevormd worden in ‘een statutair onbeschikbare eigen vermogensrekening’.
Moeten we hiervan wakker liggen?
Het antwoord op deze vraag zal verschillend zijn naargelang de financiële situatie van uw bestaande bvba (of uw ‘oneigenlijke’ cvba) en de nood om tot uitkeringen over te gaan.
Vanaf 1 januari 2020 zullen alle uitkeringen (dividenden, tantièmes, terugbetaling van eerdere inbrengen in geld/in natura (voorheen ‘kapitaalvermindering’ genoemd, …) slechts kunnen gebeuren mits de vooropgestelde uitkering een dubbele toets (namelijk de balanstest en de liquiditeitstest) doorstaat (deze dubbele test geldt niet voor de NV!).
De eerste toets – de balanstest – gebeurt op niveau van de algemene vergadering. Een uitkering zal slechts kunnen gebeuren indien het nettoactief niet negatief is/wordt of, indien er sprake is van een onbeschikbaar eigen vermogen (wettelijk en/of statutair), indien het nettoactief niet daalt tot beneden het bedrag van dit onbeschikbare eigen vermogen.
Bestaande bvba’s kunnen nu al opteren om het nieuwe recht op hen van toepassing te verklaren (de zogenaamde ‘opt in’). Bij de omvorming van de rechtsvorm zal de notaris terzelfdertijd akte nemen van de ‘omvorming van het kapitaal’. Het kapitaal en de wettelijke reserves zullen op een statutair onbeschikbare eigenvermogensrekening worden geplaatst. De algemene vergadering kan evenwel besluiten deze rekening opnieuw ‘beschikbaar’ te maken.
Wenst u in 2020 uw aandeelhouders een dividend toe te kennen groter dan louter op basis van de resultaten over het boekjaar 2019, dan heeft u meer kans om de balanstest te doorstaan indien de algemene vergadering reeds voor dit ‘beschikbaar maken’ geopteerd heeft (u kan immers meer winst uitkeren dan onder de huidige netto-actieftest) en zo vermijdt u dat u nog snel even langs de notaris moet om het statutair onbeschikbaar eigen vermogen beschikbaar te laten maken.
Een bijkomend voordeel om nu reeds tot de beschikbaarheid van de eigenvermogensrekening te besluiten is dat u met een meerderheidsbesluit van de algemene vergadering kan overgaan tot de terugbetaling van de oorspronkelijke inbrengen van de aandeelhouders (voorheen kapitaalvermindering).
Na het doorstaan van de eerste toets, wordt de uitkering onderworpen aan de tweede test, namelijk de liquiditeitstest. Deze is uit te voeren door het bestuursorgaan. De beslissing tot uitkering van de algemene vergadering zal maar mogen worden uitgevoerd, indien het bestuur van oordeel is dat de vennootschap gedurende 12 maanden na de uitkering nog in staat zal zijn haar bestaande schulden te voldoen, rekening houdend met de te verwachten ontwikkelingen. Het bestuur moet op straffe van aansprakelijkheid (en strafsancties!) haar motivering vastleggen in een verslag.
Twee kanttekeningen hierbij. Het beschikbaar maken van het kapitaal en wettelijke reserves (met het oog op een uitkering) kan mogelijks een weerslag hebben op andere overeenkomsten. Zo voorziet uw kredietverstrekker vaak dat de overeenkomst kan worden beëindigd in het geval van een kapitaalvermindering of wanneer de eigen middelen substantieel worden verminderd. Ten tweede kan er (afhankelijk van de soort uitkering) roerende voorheffing verschuldigd zijn.
Door het beschikbaar maken van het statutair onbeschikbaar eigen vermogen heeft uw bvba meer kans de balanstest te doorstaan en (mits een gunstige liquiditeitstest) tot uitkering te kunnen overgaan in 2020.
Auteur: Elise Vercruysse (30 juni 2019)