Dat er misbruiken zijn met buitenlandse arbeidskrachten die, gelukkig in zeldzamere gevallen, quasi uitgebuit worden, komt af en toe in de kranten. In een poging dit verder in te dijken, komt de Vlaamse wetgever nu weer met een soort USA-anti-Vietcong-Napalm-strooi-wet die alles verschroeit wat beweegt met de bedoeling dan beter te kunnen richten op wie de kogel verdient. Vanaf 1 januari van dit jaar 2025 worden de aannemers in neergaande en opgaande lijn nog verder (ook strafrechtelijk) verantwoordelijk voor wie ergens in de aannemingsketen ingezet wordt tegen eender welke voorwaarden. Ook zelfstandigen ergens onderaan de keten kunnen uitgebuit worden en dus beperkt het toepassingsgebied zich niet enkel tot werknemers! Hoe vermijdt u in het vizier te komen bij misbruik? Ten eerste moet u van elke rechtstreekse onderaannemer een verklaring hebben “dat alles koosjer is”. Maar dan wordt het flou: u moet de gepaste zorgvuldigheid aan de dag leggen om te checken of dat in de praktijk ook wel effectief zo is. Superslim geformuleerd vinden we dat, want wanneer het ooit hommeles zal zijn, zal ineens dus ook bewezen zijn dat u niet de “gepaste” zorgvuldigheid aan de dag gelegd heeft. QED… Maar een aanzet tot uwer verdediging zal zijn dat u van uw rechtstreekse onderaannemer vooraf verkrijgt: de persoonlijke gegevens van zijn buitenlandse werknemers en van de zelfstandigen die hij inzet en de situatie van die mensen betreffende hun verblijfsrechten in ons land! U dient kopie te krijgen van het paspoort, de verblijfsvergunning, al naar het geval de Limosa- of DIMONA- aangifte en eventueel de A1-verklaring. Nog los van het feit dat dit een gigantische papiermolen is (ook al gaat het digitaal), stelt zich de vraag of de werkgever GDPR-gewijs deze gegevens wel allemaal “aan de grote klok” mag hangen, nog los van de commerciële risico’s wanneer de hoofdaannemer op de werf vaststelt dat persoon X of Y van een of andere onderaannemer wel heel productief en constructief bezig is en gelukkig alle gegevens van die mens (tot het thuisadres toe) gewoon op z’n schappen of in z’n mailbox liggen heeft…
De Vlaamse overheid maakt zich sterk dat er een databank komt waarin het al dan niet aanwezig zijn van de gegevens kan worden gecheckt. Wanneer kan gecheckt worden én wanneer deze databank beschikbaar zal zijn, is niet bekend…
Verder is het vanaf nu in geheel België voor onderaannemers in de bouw-, de vlees- en de verhuissector ook verboden om hun toegewezen werk integraal door te schuiven naar een onderaannemer, of om zelf alleen maar de coördinatie uit te voeren van een toegewezen werk. Een hoofdaannemer mag dat dus voor alle duidelijkheid wel.
We beweren niet hier alle finesses van te kennen, verre van, maar wilden het toch even onder uw aandacht brengen dat de mazen van het net weer wat nauwer zijn (lees: de administratieve overlast hoger is) want een verwittigd man/vrouw/x/… is er twee waard…
Auteur: Jan Baert (7 januari 2025)